Հակադոպինգային կանոններով՝ դրական դոպինգ թեստ հանձնած մարզիկը միշտ մեղավոր է. նրանից բացի ոչ ոք մեղավոր չէ: Մարզիչը, բժիշկը կամ մեկ ուրիշը մարզիկի վզից կապը չի գցում եւ պարտադրում, որ դոպինգ ընդունի: Չկա աշխարհում նման բան: Մարզիկն իր կամքով է ընդունում:
Այս մասին NEWS.am Sport-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Հանրապետական Սպորտային Բժշկության կենտրոնի եւ հակադոպինգային ծառայության մասնագետ, դոպինգ ստուգման սպա Անժելա Սահակյանը, որը կսպասարկի Փհենչհանի ձմեռային Օլիմպիական խաղերը (փետրվարի 9–ից 25–ը): Հայաստանն առաջին անգամ կունենա դոպինգ ստուգող սպա Օլիմպիական խաղերում:
Անժելա, Դուք առաջին հայ մասնագետն եք, ով Օլիմպիական խաղերում աշխատելու է որպես դոպինգ ստուգման սպա: Ինչպե՞ս ընգրկվեցինք աշխարհի 45 առաջատար սպաների շարքը:
Վերջին տարիներին համաշխարհային հակադոպինգային գործակալությունը (WADA) շատ մեծ փոփոխություններ կատարեց հակադոպինգային կանոններում: Ավելի է խստացրել պահանջներն ու պայմանները, որպեսզի մարզիկներն առավել զգոն լինեն: Սա ենթադրում է դոպինգ ստուգումների մեծ ծավալ, մասնավորապես մեծ մարզական միջոցառումների ժամանակ, ինչպես` Օլիմպիական խաղերը: Քանի որ Օլիմպիական խաղերը հյուրընկալող երկիրը չունի հակադոպինգային ծառայություն իրականացնող մարդկային ռեսուրս, WADA-ն նպատակահարմար գտավ ամբողջ աշխարհից հրավիրել առաջատար հակադոպինգային կազմակերպությունների մասնագետների, ովքեր ունեն մեծ փորձ:
Հայաստանի հակադոպինգային կազմակերպությունն աշխարհում համարվում է առաջատարներից մեկը, եւ մենք եւս ստացանք հրավեր: Մեր կազմակերպությունը ներկայացրեց իմ թեկնածությունը. ես որպես մասնագետ, ունեմ մեծ փորձ, բայց Օլիմպիական խաղերում աշխատելու փորձ չունեմ: Ներկայացրինք համապատասխան հայտ, որտեղ նշվեց իմ կատարված աշխատանքները: Սովորաբար, այդքանով չեն բավարարվում եւ նշանակվում են լրացուցիչ թեստեր, քննություններ, որոնք ստուգում են սպաների մասնագիտական գիտելիքները, մինչեւ անգամ լեզուների իմացությունը: Բայց, ի զարմասն մեզ, իմ թեկնածությունն անմիջապես ընդունվեց, եւ որեւէ լրացուցիչ տվյալների ստուգում կան հանձնարարություններ չեղան: Անմիջապես ստացա պաշտոնական հրավեր` մասնակցելու Փհենչհանում անցկացվելիք Օլիմպիական խաղերին: Սա Հայաստանի առաջին փորձն է լինելու Օլիմպիական խաղերում:
Ի՞նչ է անելու դոպինգ ստուգող սպան Օլիմպիական խաղերում, ինչպիսի՞ն է լինելու շփումը օլիմպիականների հետ, որտե՞ղ եք ապրելու եւ հայ օլիմպիականների ստուգման աշխատանքներին ի՞նչ ներգրավածություն եք ունենալու:
2017 թվականի օգոստոսին արդեն գիտեի, որ հանդես եմ գալու որպես սպա: Այս ամբողջ ընթացքում ես, ինչպես եւ մյուս բոլոր սպաները ստացել ենք եւ ստանում ենք բոլոր անհրաժեշտ նյութերն ու հանձնարարականները, որոնք մեզ անհրաժետ են ընթացիք աշխատանքներն անցկացնելու համար: Ես ստացել եմ արդեն իմ աշխատանքայի գրաֆիկը. ներառված եմ լինելու ինչպես մրցումային, այնպես էլ արտամրցումային աշխատանքներում: Մրցումայինները բաժանված են ըստ մարզաձեւերի. ես ներառված եմ լեռնադահուկային մարզաձեւի եւ դահուկավազքի դոպինգ ստուգումների մեջ: Այս ստուգումներն անցկացվելու են անմիջապես մրցումների վայրում: Իսկ արտամրցումայիններն անցկացվելու են օլիմպիական ավանում:
Մենք չենք իմանալու, թե ում ենք ստուգում. ծրագիրն այնպես է համակրգված, որ մեկ ժամ առաջ ստանալու ենք հանձնարարություն, թե ով պետք է դոպինգ թեստ հանձնի, որ երկրի ներկայացուցիչը կամ թիմը: Իրավունք չունեմ հայ մարզիկների թեստերը ստուգել: Առհասարակ, սպաները շատ սահմանափակ հնարավորություններ, սահմանափակ տեղաշարժ պետք է ունենան: Մենք իրավունք չունենք մարզիկների հետ առանձին զրուցելու, ընկերական հարաբերությունների մեջ մտնելու, մտերմանալու, մարզիկների հետ լուսանկարվելու: Ապրելու ենք օլիմպիական ավանում, բայց մարզիկներից շատ հեռու` հատուկ առանձնացված վայրում:
Այս Օլիմպիական խաղերում դոպինգ ստուգումն ավելի՞ խստացված է լինելու:
Առավել, քան նախորդ ամառային եւ ձմեռային Օլիմպիական խաղերը: ՀՀենց այդ պատճառով Փհենչհանի Խաղերում ընդգրված են լինելու այն սպաները, որոնք մեծ փորձ ունեն եւ մարզիկը չի կարող ինչ-որ ձեւով խաբել նրանց: Շատ դեպքեր են եղել, որ դոպինգ ստուգման սպան նորեկ է եղել եւ մարզիկն էլ խորամանկորեն խաբել է նրան:
Դուք ներկայացնում եք Հայաստանի հակադոպինգային կազմակերպությունը. Օլիմպիական խաղերից դուրս, ի՞նչ հարաբերությունների մեջ եք հայ մարզիկների հետ:
Շատ լավ, դրական հարաբերությունների մեջ ենք մարզիկների հետ: Մեր մարզիկները շատ բանիմաց են եւ սիրում են հետաքրքրվել, զանգում են, հարցնում որեւէ դեղորայք ընդունելուց առաջ, թե ինչ արգելված նյութեր են դրանք պարունակում: Մենք պարբերաբար անցկացնում ենք սեմինարներ, որոնք հատուկ նախատեսված են մեր մարզիկների համար. փորձում ենք մարզիկների հոգեբանությունը փոխել, որ դոպինգ չպետք է օգտագործել ոչ թե նրա համար, որ չբռնվեն, այլ, որ վնաս է առողջությանը: Մարզիկների հետ տանում ենք մեծ աշխատանք, որ դրսում, մրցումների ժամանակ անծանոթ վայրերից, անծանոթներից, մրցակից թիմերի մարզիկներց որեւէ ուտելիք, ըմպելիք չի կարելի վերցնել:
Լուսինե Շահբազյան
Լուսանկարն՝ Էմմա Ասատրյանի
Հետևեք NEWS.am SPORT-ին Facebook-ում, Twitter և Telegram-ում