Շախմատի Հայաստանի եռակի չեմպիոն, կանանց Հայաստանի հավաքականի անդամ Մարիա Գեւորգյանին խնդրել են հրաժարվել Թուրքիայում անցկացվելիք միջազգային մրցաշարից, որպեսզի ադրբեջանիցները մասնակցեն:
Այս մասին NEWS.am Sport-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց շախմատի միջազգային կարգի վարպետ Մարիա Գեւորգյանը:
Օրերս Մարիա Գեւորգյանն իր ֆեյսբության էջում հրապարակեց մի լուսանկար, որում Թուրքիայում նախատեսված մրցաշարի կազմակերպիչը նամակագրությամբ Մարիա Գեւորգյանին խնդրել է հրաժարվել մրցաշարի մասնակցությունից, քանի որ այդպես են պահանջել ադրբեջանցիները:
Մարիա, ի՞նչ է տեղի ունեցել եւ ի՞նչն է խնդիրը:
Մի քանի օր առաջ Թուրքիայում կայանալիք Sivas Buruciye Сhess Open 2019 միջազգային մրցաշարին մասնակցելու առաջարկ ստացա, որը տեղի է ունենալու օգոստոսի 18-24-ը: 2018 թվականին նման մի մրցաշարի մասնակցել էի Թուրքիայում։ Այն շատ լավ էր կազմակերպված: Այս մրցաշարին մասնացելու առաջարկն ինձ նախորդ մրցաշարի կազմակերպիչն արեց եւ տեղեկացրեց, որ կազմակերպիչը նա չէ, այլ մեկ ուրիշն է եւ նա ուղղակի ցանկանում է օգնել: Ապա ինձ հետ կապ հաստատեց Sivas Buruciye Сhess Open 2019-ի կազմակերպիչ Մուսթաֆա Էրոգլուն եւ հայտնեց, որ ինձ համար արդեն ինքնաթիռի տոմսեր են ամրագրում: Որոշ ժամանակ անց մրցաշարի կազմակերպիչը կրկին կապ հաստատեց ինձ հետ եւ հայտնեց, որ ինքնաթիռի տոմսերը բավական թանկ են: Ես էլ նրան տեղեկացրի, որ որեւէ խնդիր չեմ տեսնում եւ կարող եմ չեղարկել մասնակցության հայտս եւ չմեկնել Թուրքիա: Նա անմիջապես պատասխանեց, որ խնդիր չի լինի եւ իրենք սպասում են ինձ Թուրքիայում:
Մի քանի ժամ անց ստանում եմ հաղորդագրություն Մուսթաֆա Էրոգլուից հետեւյալ բովանդակությամբ՝ «Ադրբեջանցիները խնդրանք են ներկայարցել, որ եթե հայ շախմատիստ խաղա, իրենց չեն մասնակցի մրցաշարին»: Ես ոչինչ այլեւս չձեռնարկեցի:
Եվ դու հրաժարվեցի՞ր մասնակցությունից:
Այո, հրաժարվեցի: Փաստացի կազմակերպիչը դրդեց դրան, քանի որ մրցաշարի կազմակերպիչները պետք է հոգ տանեին իմ բոլոր ծախսերը մասնակցության համար: Մուսթաֆայի հաղորդագրությունից պարզ էր, որ իրենք հրաժարվում են Հայաստանի մասնակցությունից եւ չեն հոգա իմ ծախսերը: Խնդրին միջամտեց Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիան եւ նամակ գրեց ՖԻԴԵ-ին, որպեսզի ուսումնասիրի հարցը:
ՖԻԴԵ-ն մրցաշարի կազմակերպիչից պահանջեց ներկայացնել ադրբեջանցիների խնդրանքի նամակը հայ շախմատիստի մասնակցության վերաբերյալ: Ես կապ հաստատեցի Մուսթաֆա Էրոգլուի հետ, բայց նա որեւէ թուղթ այդպես էլ չներկայարցեց: Ամբողջ պատմությունը սա է: Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիան եւս մեկ նամակով է դիմել ՖԻԴԵ-ին, որպեսզի միջազգային ֆեդերացիան իր կարծիքը հայտնի ստեղված իրավիճակի վերաբերյալ: Այժմ սպասում ենք ՖԻԴԵ-ի պատասխանին:
Ըստ քեզ՝ ի՞նչն էր պատճառը:
Իմ կարծիքով՝ որեւէ գրավոր խնդրանք չի եղել, ուղղակի բանավոր զրույց է եղել թուրք կազմակերպիչի եւ ադրբեջանցիների միջեւ: Որեւէ ֆինանսական խնդիր չկար: Եթե ֆինանսի խնդիրը լիներ, կազմակերպիչն ինձ այդպես էլ կասեր:
Երբեւէ նման դեպք եղե՞լ է մրցաշարերի ժամանակ, որ ադրբեջանական կողմը խնդիրներ ստեղծի Հայաստանի ներկայացուցչի մասնակցության հարցում:
Երբեւեէ նման խնդիր չենք ունեցել, սա շատ տարօրինակ է: Օրենքով որեւէ երկիր իրավունք չունի պահանջել մեկ ուրիշ երկրի մասնակցության չեղարկում: Երկիրը կարող է բոյկոտել մրցաշարը: Օրինակ՝ երեք տարի առաջ Բաքվում անցկացված շախմատի Համաշխարհային օլիմպիադան բոյկոտեցինք: Նորմալ է, որ մենք չենք գնում Բաքու՝ խաղալու, իրենք չեն գալիս Երեւան: Բայց չեզոք գոտում, որ մի երկիրը մյուս երկրի նկատմամբ նման վերաբերմքունք եւ խոչընդոտ ստեղծի, նման բան երբեք տեղի չէր ունեցել:
Ադրբեջանական կողմը որեւէ բացատրություն տվե՞լ է:
Ադրբեջանը դեռեւս մեկնաբանությամբ հանդես չի եկել: Ուզում ենք հստակ հասկանալ, թե ովքեր են այդ շախմատիստները, որ նման խտրական վերաբերմունք են թույլ տվել Հայաստանի նկատմամբ: Մի քանի օրից մրցաշարը կմեկնարկի: Կուսումնասիրեմ ադրբեջանցիների կազմը եւ ըստ դրա՝ արդեն իրավիճակի որոշակի պատկերացում կկազմեմ:
Եթե այդպես էլ Ադրբեջանը չմեկնաբանի, ի՞նչ կստացվի:
Ամբողջ պատասխանատվությունը կընկնի կազմակերպիչի վրա: Կստացվի, որ նա անհիմն ադրբեջանցիների վրա է մեղքը դրել: Կազմակերպիչի հաղորդագրությունից հետո ես հայտարարություն տեղադրեցի իմ ֆեյսբուքյան էջում՝ կցելով նաեւ նրա ուղարկած հաղորդագրությունը: Դրանից հետո նա ինձ սպառնաց հեռացնել ֆեյսբուքից իմ հայտարարությունը, այլապես նա կդիմի տարբեր ատյաններին, մինչեւ անգամ դատարն, որ ես հրապարակել եմ մեր անձնական նամակագրությունը: Բայց ես այն չեմ հեռացրել: Իմ նպատակն է եղել բարձրաձայնել խնդիրը, որպեսզի բոլորն իմանան՝ ռասիզմ կա նաեւ սպորտում:
Ինձ հետ արդեն կապ է հաստատել Հայաստանի Արտաքին գործերի նախարարությունը: Ի դեպ, նախարարությունը հստակ դեպքեր է մշակում ռասիզմը սպորտում:
Քո վերաբերմունքը ստեղված իրավիճակին:
Շախմատը միշտ համախմբել է մարդկանց: Տարբեր ազգություններ խաղացել ենք միասին: Ես միշտ հարգանքով եմ վերաբերվել իմ յուրաքանչյուր մրցակցին՝ առանց որեւէ կարեւորություն տալու, թե ինչ ազգություն ունի: Ինձ համար շատ ցավոտ է, որ սպորտում անամոթաբար այսպիսի խտրականություն է դրվում եւ նման քայլ է արվում հենց իմ դեմ: Չգիտեմ՝ ինչ պատճառով է արվել: Ամեն դեպքում կարծում եմ սա անուշադրության չպետք է մատնվի:
Լուսինե Շահբազյան
Հետևեք NEWS.am SPORT-ին Facebook-ում, Twitter և Telegram-ում