Սերգեյ Մովսիսյան. Ինչու ապրել, եթե ամեն ինչ կանխորոշված է

«Ի՞նչ իմաստ ունի ապրել, եթե մտածես, որ ամեն բան արդեն կանխորոշված է: Շախմատիստներին ավելի հեշտ է կյանքում պայքարել իրավիճակների դեմ, փորձել ինչ-որ բան փոխել»:

Այդ մասին NEWS.am Sport-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց գրոսմայստեր, Հայաստանի հավաքականի կազմում Համաշխարհային օլիմպիադայի չեմպիոն Սերգեյ Մովսիսյանը:

Սերգեյ, ամփոփենք 2012 թվականը: Ինչպիսի՞ն էր այն քեզ համար:

Ինձ համար շախմատային առումով հաջող տարի էր: Բացի Օլիմպիադայից նաեւ Եվրոպայի թիմային առաջնությունում մեր թիմը լավ խաղաց: Գրավեցինք երկրորդ տեղը: Մնացած առումներով, արտասովոր բաներ չեն գրանցվել, բայց քանի որ դարձանք Օլիմպիադայի չեմպիոն, ինձ համար այս տարին հաջող եմ համարում: Լավագույն պահը երեւի այն էր, երբ Ստամբուլում բարձրացվեց մեր եռագույնը:

Նահանջ տարիները հաճախ դժվար եւ ծանր են ստացվում հաճախ: Նման բան չե՞ս  զգացել:

Այս տարի նահանջ տարի՞ էր (ծիծաղում է): Այդ մեկ օրը բան չի փոխում: Եթե ամեն ծանր տարի այսպիսին լինի` ես համաձայն եմ:

Այս տարվա ամենահետաքրքիր գիրքը, որ կարդացել ես:

Այս տարի վերընթերցեցի Չակ Պալանիկի «Խեղդել» գիրքը: Ինչպես նաեւ կարդում էի իսլանդական դետեկտիվներ: Ես երկու անգամ եղել եմ Իսլանդիայում եւ այնտեղի կոլորիտը լրիվ այլ է:

Ի՞սկ դիտած ֆիլմը:

Վերջինը, որ դիտել եմ եղել է Բրյուս Ուիլիսի մասնակցությամբ «Ժամանակի հանգույց» ֆիլմն է: Այն ապագայի մասին է եւ շատ հետաքրքիր միտք կա այնտեղ: Շատ ֆիլմեր եմ դիտել այս տարի, բայց այս պահին դժվար է մտաբերել:

Կա՞ այնպիսի գիրքը, որը խորհուրդ կտաս կարդալ:

Ես կառանձնացնեմ Անդրեյ Պլատոնովի եւ Այզեկ Ազիմովի գրքերը: Վերջինս մի հիսուն տարի առաջ է գնացել մեզնից: Եվ ում մոտ երեւակայությունը շատ ուժեղ է, ես նրանց խորհուրդ կտայի այդ գրքերը:

Եթե ժամանակը մեկ տարով հետ տային, ինչ-որ բան կփոխեի՞ր քո կյանքում:

Ես շատ ուրախ եմ, որ այդպիսի հնարավորություն չունենք:

Սիրո՞ւմ ես ամանորյա տոները:

Եվրոպայում առաջնայինը Սուրբ Ծննդյան տոնն է: Ես միշտ նկատում եմ, որ մարդիկ այս տոներին դառնում են ավելի ջղային, մտահոգ: Չգիտեն, թե ինչ առնել: Ինձ համար տոններն այդքան ել մեծ նշանակություն չունեն: Ես աշխատում եմ ամեն օրը երջանիկ ապրել եւ չկապել այն կոնկրետ օրվա հետ:

Եվրոպայի հետ նշում եք Սուրբ Ծննուդը, իսկ Նոր տարին ավելի համե՞ստ, թե՞ հայկական ավանդույթի համաձայն առաջնայինը Ամանորն է:

Մենք Պրահայում այդքան էլ շատ սերտ կապեր չունենք հայ համայնքի հետ: Շախմատիստների մոտ շատ հաճախ այնպես է լինում, որ տոների ժամանակ մրցումների ենք մասնակցում: Այս վերջին ամիսները ինձ համար շատ ծանր էին գրաֆիկի առումով: Դեռ չգիտեմ, թե ինչպես եմ նշելու այս տոները: Երեւի ծնողներիս ու ընկերներիս հետ:

Նվերներ տալ սիրո՞ւմ ես:

Սիրում եմ, բայց ոչ պարտականության պես հենց այդ օրը: Նվերներ միշտ պետք է անել եւ սրտանց:

Ամանորի ամենահիշվող նվերը:

Ես միշտ փոքրուց շատ էի սիրում, երբ ինձ գիրք էին նվիրում եւ միշտ սպասում էի: Իսկ խորհրդային ժամանակաշրջանում գիրք գտնելն այդքան էլ հեշտ չէր:

Ի՞նչ ես կարծում, մարդն իր երջանկության դարբին է, եւ սխա՞լ է կարծել, թե ամեն բան կանխորոշված է:

Ի՞նչ իմաստ ունի այդ դեպքում ապրել, եթե մտածես, որ ամեն բան արդեն կանխորոշված է: Շախմատիստներին ավելի հեշտ է կյանքում պայքարել իրավիճակների դեմ, փորձել ինչ-որ բան փոխել:

Ամեն բան հնարավո՞ր է փոխել:

Բաներ կան, որ չես կարող փոխել, բայց դրանք շատ քիչ են: Մարդ պետք է չհանձնվի: Ամեն մարդ կարող է փոխել իր կյանքն այնքանով, որքանով նա ցանկանում է: Կարծում եմ` Լեւոն Արոնյանի կյանքը շատերի համար վառ օրիակ է:

Շախմատային մտածելակերպը երբեմն չի՞ խանգարում առօրյա կյանքում: Չի՞ լինում, որ հասարակ կյանքի դրվագները, որոնք պետք է ապրել էմոցիայով, քեզ մոտ տեղ են տալիս հաշվարկները:

Իհարկե, հիմնականում փորձում ենք մի քանի քայլ առաջ նայել, հաշվել: Բայց ես կարծում եմ, որ դա կյանքում ավելի օգուտ է, քան թե վնաս, իհարկե երբեմն պետք է իմպուլսիվ որոշումներ կայացնել, բայց մեզ մոտ դա ավելի քիչ է ստացվում:

Կանե՞ս մի բան, եթե կասկածես, որ գուցե հետագայում քեզ դրանից վնաս լինի:

Եթե հստակ իմանամ, որ վատ է լինելու, պարզ է` չեմ անի, բայց հասարակ բաներում շախմատիստներն ավելի մտածված են գործում: Այդ պատճառով սխալվելու հավանականությունն էլ փոքր է: Բայց իհարկե դժվար է իմանալ, թե հետագայում ինչպես կստացվի:

Ասում են, թե տղամարդը պետք է իր կյանքում անի երեք բան` տուն կառուցի, որդի ունենա եւ ծառ տնկի: Ըստ քեզ՝ ի՞նչ երեք բան պարտավոր է իր կյանքի ընթացքում անել տղամարդը:

Ամեն մարդ ինքը կիմանա, թե ինչ է իր համար առաջնային: Կարիերայի ավարտին նա արդեն կիմանա՝ իր առջեւ դրված նպատակներին հասել է, թե չէ: Չգիտեմ, որքան է այժմ ակտուալ տունն ու ծառը: Ես երեսուն անց եմ եւ անգամ հիմա կդժվարանամ պատասխանել այդ հարցին, թե ընտանիքից հետո ինչ է կարեւոր: Շախմատային հաջողությունները, թե հանգիստ կյանքը: Դժվար հարց է:

Եթե հնարավորություն ունենայիր հայտնվել այլ ժամանակաշրջանում, ո՞րը կընտրեիր:

Միջնադարյան Փարիզում, երբ գիտությունը դեռ այսքան զարգացած չէր: Ես ինքս կցանկանայի ինչ-որ բան ստեղծել, իմանալ:

Երջանկության քո բանաձեւը:

Այն ամենը, ինչ ես անում եմ՝ անեմ հաճույքով եւ դա չդառնա աշխատանք: Շատ ուրախ եմ, որ շախմատն ինձ այդ հնարավորությունը տալիս է: Այն օրը, երբ զգամ՝ այդպես չէ, կսկսեմ մտածել, թե ինչ նոր բանով կարելի է զբաղվել:

Ընկերությունը դա…

Ընկերությունը խորը բան է: Ինչպես ռուսներն են ասում ընկերությունը ջրով չես բաժանի` որքան միասնական, այնքան ուժեղ: Մեր հավաքականը դրա վառ ապացույցն է:

Իսկ ի՞նչ է սերը:

Ես շատ ուրախ եմ, որ չի կարելի բացատրել, թե ինչ է սերը, բանաձեւեր գրել: Կյանքում ամենագեղեցիկ բաները նրանք են, որոնք անհնար է բացատրել բանաձեւերով, թեորեմներով:

Զրուցեց Վերա Մարտիրոսյանը